Badanie glukozy we krwi

Czym jest badanie glukozy we krwi?

U zdrowego człowieka poziom cukru we krwi jest regulowany przez hormony trzustki: insulinę, która zmniejsza stężenie glukozy, i glukagon, który jest odpowiedzialny za jego zwiększenie. Jeśli jeden z tych elementów nie działa prawidłowo, może dojść do zaburzeń i chorób metabolicznych, takich jak cukrzyca typu 2, stan przedcukrzycowy czy hipoglikemia.

Badanie glukozy we krwi to nic innego jak oznaczenie stężenia tego cukru w surowicy krwi. Służy ono do diagnozowania chorób metabolicznych lub kontrolowania efektów wdrożonego leczenia. Zazwyczaj wykonuje się badanie glukozy na czczo, jednak u osób, które mają już objawy cukrzycy, można wykonać tzw. glikemię przygodną o dowolnej porze dnia.

Szczególną formą badania glukozy we krwi jest test OGTT (ang. oral glucose tolerance test – doustny test obciążenia glukozą), który polega na oznaczeniu tzw. krzywej cukrowej. W jego ramach sprawdzany jest poziom glukozy na czczo, a następnie jej stężenie po upływie godziny i dwóch godzin od spożycia roztworu z 75 g glukozy.

Pomiar glukozy we krwi – normy

Wyniki podawane są najczęściej w formie mg/dl (rzadziej mmol/l) i interpretuje się je według ogólnie przyjętej normy:

• 70–99 mg/dl – wynik prawidłowy,
• 100–125 mg/dl – nieprawidłowa glikemia na czczo, która jest wskazaniem do wykonania doustnego testu tolerancji glukozy,
• ⩾126 mg/dl – świadczy o cukrzycy, choć zdiagnozowanie choroby wymaga powtórnego badania i konsultacji lekarskiej.

W przypadku doustnego testu tolerancji glukozy poziom glikemii po dwóch godzinach od wypicia roztworu glukozy powinien być niższy niż 140 mg/dl. Wartości mieszczące się w granicach 140–199 mg/dl świadczą o nieprawidłowej tolerancji glukozy, będącej stanem przedcukrzycowym. Poziom glukozy wyższy lub równy 200 mg/dl jest podstawą do rozpoznania cukrzycy.

Wskazania do wykonania badania glukozy we krwi

Poziom glukozy we krwi to parametr, który należy badać regularnie. Jest to kluczowy element profilaktyki cukrzycy typu 2, ponieważ choroba ta we wczesnym stadium nie daje żadnych objawów. Do niepokojących sygnałów, które świadczą o tym, że należy skontrolować poziom cukru, należą m.in.: senność (szczególnie po posiłkach), zwiększone pragnienie i towarzyszące mu uczucie suchości w ustach, zwiększona ilość oddawanego moczu, nawracające infekcje czy nagły spadek masy ciała.

Badanie kontrolne wykonywane przynajmniej raz w roku zaleca się każdemu, kto:

• ma osoby ze zdiagnozowaną cukrzycą w najbliższej rodzinie,
• zmaga się z nadciśnieniem tętniczym i chorobami układu sercowo-naczyniowego,
• ma nadwagę lub otyłość, jest mało aktywny fizycznie,
• cierpi na zespół policystycznych jajników (dotyczy kobiet),
• przekroczył wiek 45–50 lat, kiedy wzrasta ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2.

Badanie glikemii (wykonywane glukometrem z krwi włośniczkowej) to również obowiązkowy element codziennej rutyny cukrzyków, którzy mają już wdrożone leczenie. Kontrola poziomu cukru zalecana jest też przyszłym mamom.

Badanie glukozy w ciąży

Każda kobieta ciężarna powinna mieć wykonany pomiar glikemii na czczo podczas pierwszej wizyty u lekarza. Jeżeli wynik badania na czczo jest prawidłowy, to znaczy poziom glukozy jest niższy niż 92 mg/dl, to w 24–28 tygodniu ciąży wykonuje się test obciążenia glukozą. Jeżeli glikemia na czczo mieści się w przedziale od 92 do 125 mg/dl, doustny test obciążenia glukozą należy wykonać jak najszybciej.

Kobiety szczególnie zagrożone cukrzycą także powinny zacząć diagnostykę w ciąży od doustnego testu tolerancji glukozy. Jeśli glikemia na czczo, po 1 godzinie i po 2 godzinach jest prawidłowa, badanie powtarza się między 24 a 28 tygodniem ciąży. W przypadku obecności co najmniej jednego parametru wykraczającego poza normę rozpoznaje się cukrzycę ciążową.

Jak wygląda badanie glukozy i ile trwa? Przebieg procedury

Badanie glukozy na czczo odbywa się w gabinecie zabiegowym i niczym nie różni się od zwykłego pobierania krwi. Materiałem do badania jest próbka krwi, pobierana zazwyczaj z żyły łokciowej prawej lub lewej ręki. Badanie glukozy trwa kilkanaście sekund i – jeśli nie występują dodatkowe komplikacje – może być całkowicie bezbolesne. Po wyjściu z gabinetu należy odpocząć przez kilka minut i uciskać miejsce, z którego została pobrana krew, aby uniknąć powstania siniaków.

Test OGTT trwa dużo dłużej niż standardowe badanie. Na początku pobierana jest krew na czczo. Następnie pacjent pije przygotowany roztwór glukozy (75 g glukozy + 300 ml wody) i poddaje się badaniu krwi po upływie 60, a następnie 120 minut. W czasie całego badania nie należy opuszczać terenu przychodni. Zabronione jest także jedzenie i picie w okresie całego badania oraz nadmierna aktywność fizyczna.

Badanie glukozy – jak się przygotować?

Aby wynik badania cukru we krwi był wiarygodny, należy odpowiednio się do niego przygotować. Jeśli sprawdzenia wymaga glikemia na czczo, do laboratorium najlepiej przyjść w godzinach porannych. Od ostatniego posiłku powinno minąć 12 godzin.

Czego nie robić przed badaniem glukozy? W dniu badania nie wolno pić kawy, soków czy innych słodzonych napojów. W celu ugaszenia pragnienia dopuszczalne jest picie wody mineralnej. Ograniczenia dotyczą również palenia papierosów i żucia gumy. Bezpośrednio przed badaniem nie powinno się wykonywać intensywnych treningów, a przyjmowane na stałe leki (moczopędne, antybiotyki czy środki hormonalne) należy wziąć dopiero po badaniu. Mycie zębów przed badaniem glukozy również nie jest wskazane, ponieważ może zafałszować wyniki.

Na badanie krzwej cukrowej również trzeba przyjść na czczo, stosując się do powyższych zasad. Diabetycy, którzy kontrolują poziom cukru za pomocą glukometru, robią to około 4 razy dziennie o wyznaczonych przez lekarza porach (np. na czczo, przed obiadem i godzinę po obiedzie).

Jakie choroby wykrywa badanie glukozy z krwi?

Badanie poziomu glukozy we krwi to narzędzie diagnostyczne, które pozwala przede wszystkim na wykrycie cukrzycy lub stwierdzenie stanu przedcukrzycowego, który można leczyć odpowiednią dietą. Może być ono pomocne w diagnozowaniu innych zaburzeń, takich jak insulinooporność, choć w tym przypadku – oprócz glukozy – konieczne będzie także oznaczenie insuliny.

Jesteś w grupie ryzyka i obawiasz się cukrzycy? Wykonaj badania na cukrzycę z pakietem LUX MED.

Ile kosztuje badanie glukozy na czczo?

Badanie poziomu glukozy we krwi na czczo to niewielki wydatek, który może mieć duże znaczenie dla Twojego zdrowia. Cena badania w LUX MED to około 20 zł.

Dokładny koszt może się różnić w zależności od kilku czynników, w tym:

• lokalizacji placówki – ceny w większych miastach mogą nieznacznie różnić się od tych w mniejszych miejscowościach,
• pakietu usług – jeśli posiadasz pakiet medyczny w LUX MED, badanie może być już wliczone w jego cenę.

Pamiętaj, że badanie glukozy na czczo to szybka, prosta i przystępna cenowo metoda diagnostyki, która pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, takich jak stan przedcukrzycowy czy cukrzyca. Nie zwlekaj z jego wykonaniem – profilaktyka to klucz do długiego i zdrowego życia!