Psychoonkologia

Choroba nowotworowa dotyka nie tylko jednostkę, ale także cały system rodzinny – bliskich chorego, rodziców, dzieci, małżonków i partnerów. Bardzo często proces leczenia jest skomplikowany, czasami długoterminowy. Dlatego mówiąc o chorobach nowotworowych nie możemy pominąć zdrowia psychicznego. Diagnostykę i leczenie przeprowadza lekarz – onkolog, ale jest jeszcze jeden specjalista, który może pomóc w walce z nowotworem. To psychoonkolog, czyli psycholog specjalizujący się we wspieraniu leczenia onkologicznego.

Psycholog oferuje pomoc pacjentom, którzy otrzymali diagnozę choroby nowotworowej, są w trakcie leczenia lub zmagają się z nawrotem choroby. Spotkania z psychoonkologiem odbywać się mogą w formie konsultacji (jednorazowe spotkania), bądź w formie psychoterapii (współpraca długoterminowa). Każdy moment i każda faza choroby są dobrym momentem na to, by otrzymać wsparcie. Psychoonkolog prowadzi spotkania indywidualne lub grupowe.

Jak psychoonkolog może pomóc pacjentowi

Choroba nowotworowa to wątpienia sytuacja trudna, czasami kryzysowa. Świat chorego zmienia się diametralnie w momencie usłyszenia diagnozy „rak”. Proces choroby niesie ze sobą co najmniej kilka etapów, które mogą być bardzo obciążające dla kondycji psychicznej chorego. W ramach indywidualnych spotkań z psychoonkologiem zwracamy uwagę m.in. na:

• adaptację pacjenta do choroby,
• wsparcie emocjonalne (chorego i/lub rodziny),
• opór przed leczeniem,
• obawy i lęki pacjenta (np. przed pójściem do szpitala, operacją, nawrótem choroby, śmiercią),
• stres w chorobie,
• zachwianie aktywności zawodowej,
• utrata sprawności fizycznej,
• zaburzenie poczucia bezpieczeństwa. 

Skupiamy się także na budowaniu systemu wsparcia wewnętrznego – czyli poczucie własnej wartości oraz wsparcia zewnętrznego, które stanowi rodzina, przyjaciele, współpracownicy.

Pomoc psychologiczna różni się w zależności od tego w jakiej sytuacji jest obecnie pacjent – czy jest to etap diagnozy, etap przedoperacyjny, pooperacyjny, leczenie długotrwałe, remisja. Psychologowie i psychoterapeuci powinni dostosować rodzaj i formy działania do potrzeb pacjenta i rodziny i chorego. Pomoc psychologiczna nakierowana jest na:

• zmniejszenie oddziaływania mitów dotyczących choroby,
• poszerzenie wiedzy pacjentów i rodzin o ważnych aspektach, chorowania i leczenia,
• zmianę nastawień i postaw wobec diagnozowania, leczenia,
• zmianę nawyków,
• zmianę stylu życia,
• wypracowanie nowego sposobu bycia w świecie,
• wykorzystanie doświadczenia, jakim jest choroba dla rozwoju i zmiany,
• poprawienie relacji z otoczeniem. 

W pracy z pacjentami wykorzystuje się techniki terapii poznawczo-behawioralnej (CBT). Bardzo istotnym punktem w działaniach terapeutycznych jest psychoedukacja pacjenta, wskazanie konkretnych technik zmiany postaw i myśli, sposobów redukcji stresu oraz poprawy samopoczucia np. relaksacja lub nauka oddychania.

Wsparcie także dla rodziny

Bardzo często wsparcie psychoonkologa obejmuje także rodzinę pacjenta – otrzymana diagnoza wpływa na funkcjonowanie całej rodziny. Przystosowanie się do nowej sytuacji będzie inne w zależności od tego: kto zachorował, jaką pełnił rolę w rodzinie, jakie było znaczenie emocjonalne osoby chorej dla poszczególnych członków rodziny.

W czasie choroby zarówno chory jak i jego bliscy przeżywają trudne uczucia: rozpacz, smutek, uczucie zagrożenia, przerażenie. Pojawia się złość i gniew, spowodowane bezsilnością. Lęk i obawa przed śmiercią są wpisane w każdy etap choroby nowotworowej. Jest to spowodowane stereotypowym myśleniem o chorobie nowotworowej, brakiem specjalistycznej wiedzy, ale także doświadczeniami osobistymi.

W pracy z rodziną chorego kładziemy nacisk głównie na poprawę skutecznego radzenia sobie ze stresem, zmiany w relacjach (opieka, pielęgnacja), przystosowanie się do nowej sytuacji, a także efektywną komunikację. Omawiamy negatywne emocje i indywidualne trudności. Psycholog pomoże rodzinie w:

• zrozumieniu i akceptacji rozpoznania i leczenia,
• radzeniu sobie w sytuacjach trudnych,
• uświadomieniu długoterminowość działań,
• rozmowach o śmierci i umieraniu,
• poradzeniu sobie z lękiem, przygnębieniem, rozpaczą,
• zmianie hierarchii ważności i wartości,
• zmianie struktury rodziny.

Skorzystaj z konsultacji psychoonkologa

Pacjenci onkologiczni są objęci szczególną troską ze strony Grupy LUX MED – oferujemy pacjentom pomoc kadry specjalistów i pakiet usług w szpitalach LUX MED Onkologia w Warszawie. Nasze specjalistyczne ośrodki zajmują się leczeniem m.in. nowotworów układu pokarmowego, nowotworów piersi, zachowawczym i chirurgicznym leczeniem onkologicznym. W ramach opieki medycznej LUX MED wsparcie psychoonkologiczne znaleźć także możemy we Wrocławiu.

Wsparcie psychoonkologiczne to ważny element walki z chorobą. Podnosi jej skuteczność, daje pacjentowi wyraźną ulgę, ale także konkretne umiejętności radzenia sobie. Zapraszamy na konsultacje pacjentów leczących się onkologicznie, ale także ich bliskich. Możemy zrobić wiele, by poprawić jakoś funkcjonowania chorych w trudnym czasie choroby. 

Autor: Natalia Fuchs-Dzierżyc